Indoda yoqobo iyaphilisa ekuhlaleni - Inkomfa yokuqala yamaKrwala

Author: Thando Ngcume
Date: 13 August 2022

Isebe Lezemfundo lase Mpuma Koloni, libambe inkqubo yokuxoxa namakrwala (Boys Camp) angu 250, kuTsolo,kude kufuphi neengxangxasi iTsitsa  eOR Tambo Inland Education District.

Lo msitho uququzelwe liSebe lezeMfundo, Isebe lezeMpilo, Amapolisa, iMibutho engaPhandle koRhulumente (Non Governmental Organisations /NGO's) kunye neSebe elijongene nooMasipala (COGTA) nendlu yeNkosi, uMbutho ojongene nokuphucula izimilo zolutsha lwanamhlanje (Moral Regeneration Movement) kunye noMbutho wamaDoda (Men's Movement) engaphantsi koMongo othi ‘Indoda yoqobo Iyaphilisa Ekuhlaleni.’

Oye wanika ingxelo malunga nalenkqubo, liSekela Mlawuli eliyiNgcali kwezeMfundo (Deputy Chief Education Specialist) elikwiSetyana elijongene noKhuseleko leMpilo eziKolweni nakwezeMfundo, uDaniel Sotyato, nothethe wenjenje, "Namhlanje sidebene singalamasebe akhankanywe ngasentla apha nalama krwala sizoshukuxa ngendlela yokuziphatha phakathi kwabanye abantwana,esikolweni nasekuhlaleni xa bebuya entabeni".uSotyatho uqhube wenjenje "Abantwana basebenzisa iziyobisi, bayalwa  besebenzisa izikhali ezibungozi, ngokuke silapha sidibene ngejongo yokubuyisela isidima nesithozela sesiko lokwaluka."

UNkosi Gwazinamba Mathandzima nokwangusihlalo yendlu yenkosi  kwiPhondo leMpuma Koloni uphefumle wathi,"lenkqubo yanamhlanje yinkqubo esiyikhuthazayo elungisa abantwana balungele uxanduva abazimanya nalo ngokwaluko, nokuthi xa bebuyile baxhotyiswe ngendima abalindeleke ukuyidlala ekuhlaleni, Iminqweno yethu singalamasebe adibene apha, kukutsho kulamakrwala ukuba aziqonde njengonozakuzaku wobudoda nenkcubeko nokubaluleka kwesiko lolwaluko."

Oye waququmbela lenkqubo yalaMakrwala njengesithethi sasebuRhulumenteni, ibeyiNtloko  yeSebe lezeMfundo yase Mpuma Koloni uMahlubandile Qwase eququmbela ngelithi, "Namhlanje silapha sibumbene singamaSebe (asebuRhulumenteni) ohlukahlukeneyo, abantu abadala bancame imingcwabo nezinye iinkqubo zabo ngelibonisa ukuxabiseka kwenu nokubaluleka kwalenkqubo, ngeenjongo zokwenza amadoda okwenyani, amadoda athembekeleyo, kunye namadoda anesidima ukuze agcine ilizwe lethu liqoqoshekile."

UQwase woleke ngelithi, "Silapha njengoba ilizwe libuxakeka kwaye siyanqwena uba ngokumane sibanenkqubo ezinje, senza amadoda ayakusisa ebomini obukhuselekileyo."

uBanathi Mdingi (19) ongumfundi wesikolo semfundo ephakamileyo iDaliwonga Senior Secondary School nomele abafundi, uphefumle wenjenje, "Ngokuba yinxalenye yalenkqubo ndifunde lukhulu kwaye ndiyathembisa ukwenza utshintsho koogxa bam esikolweni nasekuhlaleni, ndithembisa kananjalo ukunikezela ngamadla izakhono zam nakuyo nayiphi na into endithe ndayifunda apha ndiyidlulisele kwabanye abafundi, ukwenza ngconco emakhaya."

PHOTOGRAPHER:  PUMZILE LUDIDI

Gallery (click to view)